خربق سیاه
 | این مقاله دارای چندین مشکل است. خواهشمندیم به بهبود آن کمک کنید یا در مورد این مشکلات در صفحهٔ بحث گفتگو کنید. (دربارهٔ چگونگی و زمان مناسب برداشتن این برچسبها بیشتر بدانید)
|
| گیاه خربق سیاه کریسمس رز | |
|---|---|
| |
| گل خربق سیاه در زمستان | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| دسته: | Magnoliophyta |
| رده: | دولپه‌ای‌ها |
| راسته: | آلاله‌سانان |
| تیره: | آلالگان |
| سرده: | خربق |
| گونه: | H. niger |
| نام دوبخشی | |
| Helleborus niger | |
خربق سیاه (به انگلیسی: Black Hellebore) یا کریسمس رز از خانواده Ranunculaceae است. این گیاه در کتاب‌های طب سنتی با نام رجل‌الراعی نیز نام‌برده شده است.[۱] ریشه این گیاه به عنوان عمود ترکیب در ایارج لوغاذیا مورد استفاده است.[۲]
مشخصات[ویرایش]
گیاهی علفی، چند ساله کوتاه، دارای شاخه‌های سبز. طب سنتی:
خربق سیاه طبع آن گرم و خشک و در آخر سوم می‌باشد. خواص عمومی آن مسهل صفراوی و جذب کننده بلغم از بافت‌های عمیق بدن و معالج امراض سرد و قوی تر از سفید آن می‌باشد. در کلیه فعل و انفعالاتی که خربق سفید فعالیت دارد سیاه آن سریع الأثرتر است. در دردهای شقیقه، سر، ریزش آب کهنه از چشم، دردهای سینه، پاک کردن دستگاه تنفسی و احشاء و مثانه و رحم مورد استفاده است. اگر آن را چند روز در شیرینی‌ها بخوابانند یا با جو پوست گرفته یا عدس جوشانیده و آب آن را بنوشند ضرری ندارد. تنقیه آن به‌طور کلی وضعیت مزاج را تغییر می‌دهد. برای کسانی که مزاج مرطوب ندارند مضر است. و برای کلیه ضرر دارد و مصلح آن کتیرا و صعتر و دوقو و فطر اسالیون Rock- Parsley و فودنج و مصطکی است. دو مثقال آن با تنگی نفس و اسهال کشنده و مقدار شربت آن از نیم درم تا نیم مثقال است.
افعال و خواص دیگر خربق سفید: مسهل بلغم و صفرای غلیظ و اخلاط لزجه و مخاطیه و مفتح سدد و منقی معده و جهت فالج و سرسام و صرع بلغمی و لیثرغس و سایر امراض بارده دماغیه و مفاصل و تفتیت حصات و ادرار حیض و قتل جنین و اخراج آن نافع است، سعوط آن مهیج عطسه و اکتحال آن در شیافات جهت جلای غشاوه و حدت بصر طلای آن با سرکه جهت قلع دندان متأکل و قوبا و جرب و برص و بهق به تنهایی و با ایرسا نیز و فرزجه آن مدر حیض و قاتل جنین و چون با سویق و عسل بسرشند و به موش بخورانند بمیرد و جون با گوشت طبخ دهند گوشت را مهرا سازد، و چون اراده استعمال آن نمایند باید که اصلاح آن نمایند به پختن آن در جوف خمیر یا مخلوط به حسو جو و روغن بادام نمایند.
ترکیبات شیمیایی[ویرایش]
در گیاه خربق سیاه گلوکوزیدهای هلبورین[پانویس ۱] و هلبورئین[پانویس ۲] مشخص شده است.[۳]
واژه‌نامه[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ میر حیدر، معارف گیاهی (دوره ۸ جلدی)، ۴: ۱۳۸.
- ↑ ابن سینا، قانون در طب، ۵: ۲۳۲.
- ↑ میر حیدر، معارف گیاهی (دوره ۸ جلدی)، ۴: ۱۴۰.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- کتاب‌ها
- ابن سینا، حسین (۱۳۷۰). قانون در طب. ج. ۷ جلدی. ترجمهٔ دکتر عبدالرحمن شرفکندی. تهران: انتشارات سروش.
- میرحیدر، حسین (۱۳۷۳). معارف گیاهی. ج. ۸ جلدی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.